Tác giả Một câu chuyện ở Long An,
Tạp bút đăng trên báo Thanh Niên năm 2018
Bùn sau mưa chưa kịp ráo nên lối đi dẫn vô nhà máy rác in rõ những lằn bánh xe tải chở rác. Hàng bằng lăng nở tím đường, lùa bớt cảm giác ngộp thở và hòa vào những cơn gió mang mùi oi chua của rác. Giữa trưa đứng nắng mà mọi người đã vào ca chiều. Chị làm nghề rác.
Chị làm ở khâu việc mà rác đã bớt tanh dơ vì trước là công đoạn ép chắt nước bẩn và lựa rác trên băng chuyền. Tới phiên chị là những miếng rác có thế tái chế. Những miếng rác được xử lý sơ sơ nhưng dẫu gì cũng còn dính nước rác, nhơn nhớt cặn đen. Cái nón lá cũ rách chị đội, đi mưa đã dột…
‘Súng trong ao nở đỏ chót. Nắng lên nhiều nên vài cánh hoa tạm khép để chờ ngày mai nở tiếp…. ‘
Chị và năm người phụ nữ khác bắc ghế ngồi giữa bùi nhùi rác, lựa những thứ mình vừa bốc lên trong tay. Dép thì liệng vào một đống sát đường đi, kế bên là sọt đựng mấy lọ mỹ phẩm, vỏ sữa. Thùng đựng lon bia thì gần ngay trước mắt. Những miếng rổ rách, xô lủng thì nhiều nhất, đặt trong một cái thau to phía nhà tạm cư cho công nhân xa… Tiếng nói rổn rảng trộn vào tiếng ném rác rổn rảng như một trận mạc rác… Chị là dân tỉnh cuối miền tây, theo chồng về Đức Hòa, Long An. Quê lạ, chị đành kiếm một chổ làm tạm ổn định trong xưởng rác để ngày nào cũng có tiền công. Chị về nhà trong trời sập chiều, đi ngang ruộng hay bãi rác có cọng rau muống, cải trời, mồng tơi nào mọc thì chị hái về, dặm thêm cho bửa cơm chiều quê xa xứ…
Nghề làm rác không được thương mà chị nhiều khi cũng chịu thêm lời cười chọc, kiểu như tắt đường tắt ngõ mới chui vô đống rác! Hết chuyện rồi mới làm nghề hôi rình! Lưỡi người nhiều khi cũng như một lưỡi dao mỏng lưỡi… Nhưng cũng không khứa được chị, vì tay chị chạm rác là ngón tay lương thiện…
Bao phủ ngôi nhà lá (của chị) là bốn bề hoa ngỡ ngàng. Súng trong ao nở đỏ chót. Nắng lên nhiều nên vài cánh hoa tạm khép để chờ ngày mai nở tiếp. Nhìn xộc vào nhà, màu xám đen của bức vách lá dừa và mái tôn rỉ sét bị mờ nhạt bởi những cánh hoa giấy hồng, tím, đỏ um tùm nở len lỏi chồng lên nhau. Vài cây quỳnh anh cũng run run cánh vàng tiếp nắng cạnh những cây mai lác đác. Bụi dứa kiểng, bụi khóm đã trộn thêm chút xanh mảnh khảnh cho khu vườn. Chậu trồng hoa được chị cắt từ những thùng thiếc lủng, can nhựa hư, rồi xếp gọn gàng mỗi góc sân như người chơi hoa cảnh thứ thiệt. Chị mê trồng hoa lắm, lâu lâu đi làm rác nhưng cũng kiếm hoa về trồng chêm thêm.
Chị phục vụ đời bằng cách dọn dẹp rác, phụ tay cứu những mảnh phần rác rưởi tưởng dơ bẩn và bỏ đi để chúng được tái sinh sạch sẽ trong thân phận đồ vật mới… Chị còn góp chút cảnh trí êm đềm cho dân làng. Ai đi ngang qua, cũng được ngắm những bông hoa đang nở, ngó những bóng dừa soi mình bên cầu ao, ngó những con ngỗng đang bơi trên đám ruộng mùa nước nổi nhẹ như thiên nga trong lòng hồ phẳng lặng. Êm ái như một điểm du lịch homestay miền dân dã.
Đứa con chị khoe tự hào nhất là ngày tết mẹ chưng hoa từ trong nhà ra sân, đủ màu, đủ sắc, ai đến cũng khen. Chị thương hoa. Sau nhà, chồng chị đang ươm một vườn mai rất dài. Trong ngọn gió đầu năm, lá đang nảy mướt mà, độ tết năm sau nữa hoa sẽ nở.
Ngôi nhà của một người lựa rác là ngôi nhà hoa. Chị bị cười làm nghề hôi nhưng cuối cùng, nhà chị thơm…
