Tác giả Truyện đăng báo Tuổi Trẻ, năm 2020
Minh họa: Trần Yến Yến
“Ngày mai, mười giờ mười lăm cúng!” – những người đàn ông trong gia đình thống nhất.
Dì cặm cụi ngồi xắt trước mấy trái đu đủ, để cho kịp sáng mai trộn gỏi da đầu heo. Nồi bánh ít cũng đang nóng trên lửa đỏ. Dì ngồi sát bếp, tranh thủ gấp mớ giấy tiền vàng bạc, áo ông, áo bà để sáng mai đút dưới đáy lư hương. Mùi bánh ít chín thơm trong đêm, vừa bưng vỉ bánh vào, dì lại quay ra lặt một rổ tỏi, một chùm hành tím. Dì băm cà chua. Dì cạo hột ớt. Dì rửa mớ chén dĩa đã dính bụi nhiều ngày trong kho. Dì lật đật làm để ngày mai chỉ tập trung nấu đồ ăn cho kịp chín, cúng đúng giờ linh thiêng. Mẹ chồng dì mất trong ngày không trăng, nên đêm tiên thường nào cũng tối như cục than tàn. Cái bóng đèn hột vịt sáng một màu vàng mù mờ vì bám khói bếp lem nhem cũng đủ soi rõ đầu tóc dì khô queo.
Trước đám giỗ mấy ngày, dì đã cuống chân cuống tay vì công chuyện cứ như chất đống. Dì đi chợ năm bảy lần, lần nấm mèo, lần nhang đèn, lần hoa quả. Lần nào từ chợ về, đôi tay ốm của dì cũng gồng xách hai giỏ nặng, đường gân nổi lên thấy rõ, lòng bàn tay móp đỏ au vì cấn vào quai giỏ. Dì không nhanh tay nhanh chân nên điệu bộ dì càng luộm thuộm, cuống cuồng, lo sợ. Mái tóc dì không kịp chải. Lòng bàn chân đi ra đi vô đất dính đen cứng mấy kẽ ngón chân.
“Ngày mai, mười giờ mười lăm cúng!” – “Lệnh” cúng lại ám ảnh dì đến nỗi không dám đi ngủ. Dì sợ hãi lời phàn nàn của nhóm đàn ông mấy năm trước. Nằm trên giường chưa nóng lưng, dì lại bật dậy, bắt đầu chụm lửa nấu món cúng.
Nghe tiếng động ngoài bếp, cậu con trai giật mình la dì um xùm. Thấy dì cứ lọ mọ, hành xác không đáng trong những ngày đám giỗ, cậu vừa tức, vừa đau như đang chịu lằn roi đánh vào tim.
Chòm xóm tới phụ làm đám giỗ cũng lưa thưa vì mấy năm nay ai cũng công chuyện, công chuyện. Lúc cậu con trai múc canh chua dọn lên đơm cúng, dì mắng: “Con thấy không, tối qua con cằn nhằn má không đi ngủ là trật lất. Má mà không thức làm trước là giờ này có ba đầu bảy tay cũng không nấu kịp cúng! Cứ tài khôn, tài lanh”.
Tiếng khấn cúng vừa vang, dì lại lủi thủi đi nấu nước pha trà để “ông bà” uống tráng miệng.
Cúng xong, đồ ăn hạ xuống thẳng băng trên hàng ba mát rượi bóng lá me. Đồ ăn lên đều, bia lên đều, tiếng karaoke thùng kẹo kéo cũng lên đều…
Trong tạp âm, có một tiếng nói tỉnh queo: “Đóng năm trăm ngàn mà đồ ăn ít quá trời!”.
Dì đang lụm những cục xương gà văng khắp hàng ba, nhóm phụ nữ trong nhà đã hạ hết trái cây trên bàn thờ để tráng miệng. Lư hương vẫn còn nóng…
“Chia đều nha!” – Nhóm phụ nữ tiếp tục lôi hết mớ nước ngọt, bánh hộp mà người trong xóm mang đến cúng và bắt đầu đếm, một bịch, hai bịch, ba bịch…
Trần Minh Hợp
